.
❤ MËKATI I KRIJIMIT
Rrëfimi biblik i Adamit
Nga K. P. TRABOINI
Një frymë magjike më shtyn drejt qiejve të hapur, herë të trëndafiltë e herë të kaltër gjersa papritmas më lëshon butësisht në Kopshtin e Edenit. Këtu çdo gjë është e përkryer, këtu nuk fryjnë erërat e Detroitit dhe Liqenit të Miçinganit që të thajnë e të rreshkin fytyrën, as rrymat e ftohta nga rrafshinat kanadeze që shtrojnë New Englandin deri në Boston me vellon e bardhë të borës në dimra të gjatë...
Është një kopsht i gjithi me fruta të arta e me zogj pendë ylbere që nuk e njohin pikëllimin e stinëve. Edhe engjëjt, o Zot, të vinë pranë me fytyrat e tyre të njoma fëmijësh e krahë- bardhë që fëshfërijnë aq ëmbëlsisht gjatë fluturimit. Mollët e arta në degët e varura lëshojnë një aromë që vetëm një frutë në kopshtin e Zotit mund ta lëshojë. Pasi mbaroj soditjen e kësaj mrekullie që nuk ka imagjinatë ta përshkruaj, vë re se pranë meje afrohet një vajzë e bukur, për të cilën Zoti kishte derdhur tërë aftësitë e veta për ta krijuar. Ajo afrohet pranë meje por me delikatesën e brishtësinë e një luleje që sapo ka sythëzuar. Buzët e saj si vishnjëza binjake më pëshpëritin fjalë të cilat vetëm në Kopështin e Edenit mund të thuhen.
"Jam Eva, Zoti më ka zgjedhur për ty, por ti nuk duhet ta hash frutin".
Mbetem i hutuar se, megjithëse kopshti ka plot fruta me aromë ngacmuese, unë nuk shoh gjëkundi ndonjë qenie tjetër njerëzore të njëtrajtshme me ne të ty, dy krijesat e para të kësaj bote.
"Ti nuk do ta hash frutin, më thotë ajo sërish.".
"Unë nuk e di nëse Zoti e ka thënë këtë fjalë realisht apo në mënyrë metaforike", -ja ktheva duke parë bukurinë e trupit të saj. Nuk i thashë as po, as jo. Ndodhesha si në një gjendje kllapie dehëse, por pas pak nisa t’i shoh gjërat me një sy tjetër. Vura re se unë isha i zhveshur. Ndoshta Zoti sapo më kishte krijuar dhe kishte harruar të më hidhte një pelerinë apo të më jepte porosinë se unë duhej gjithsesi ta fshihja lakuriqësinë trupore. Ndodhesha pranë një trungu të madh peme, në njërën anë të së cilës mbështetesha unë e në krahun tjetër Eva. Në fillim as njërit dhe as tjetrit nuk na bëri përshtypje lakuriqësia jonë. Nuk kishim as turp as droje. Ndoshta ngaqë shihnim njeri-tjetrin në sy dhe ky vështrim ishte kaq i thellë e i përqendruar saqë, çdo gjë tjetër në botë ishte jashtë qenies sonë. Por fjala frutë bëri që ne ta humbitnin dëlirin e tretjes në shpirtin e njeri-tjetrit e merreshim jo me frymën që na dha Zoti, por me baltën me të cilën na krijoi. Tani unë arrija të shihja format e mrekullueshme të trupit të vajzës pranë meje. Ndërkohë që edhe ajo, hidhte vështrimin mbi trupin tim me kuriozitet naiv e të sinqertë, si ata fëmijë të vegjël që nuk dinë çfarë shohin e prekin dhe ku kontakti me duart janë njoftimet e para që merr nga bota që e rrethon.
Ajo nisi të prekte krahët e mi me butësinë ledhatuese të flladit. Por edhe duart e mija shkisnin lehtë mbi lëkurën e saj të butë e të trëndafiltë.
"Nuk duhet të hash frutin!" përsërit ajo ndërkohë që më dukej se buzët e saj mërmërisnin të kundërtën.
"Cili është fruti!"- e pyeta.
"Unë nuk e di. Zoti e tha."
"Atëherë ta pyesim"- i thashë unë.
"Po ai iku e na la"-tha ajo.
"Atëherë ne duhet të vrasim mendjen vetë", -i thashë dhe vazhdova të ledhatoj trupin e saj me një bukuri marramendëse. Por ndërkohë po kuptoja se ajo krijesë e ndërtuar prej të njëjtës baltë si dhe unë, nuk ishte krejt e njëjtë. Unë nuk po e merrja me mend se përse Zoti i kishte dhënë forma të ndryshme baltës prej së cilës na kishte krijuar.
Ja gjoksi im ishte i sheshtë dhe vinte në formën e kockave të brinjëve, ndërsa ajo kishte dy forma të kërcyera. Nuk e kuptoja përse Mjeshtri i Madh kishte harxhuar diç më tepër baltë për të se për mua.
Duke përvijuar krahasimet, gjithashtu vija re se vende - vende edhe mua më kish vënë diç më tepër baltë në formë ovale, ndërkohë që për trupin e vajzës ishte treguar më i kursyer. Mbase është ngatërruar, dhe kur e ka vënë re gabimin, Mjeshtri i Madh e ka plotësuar trupin tim me atë që irlandezët e quajnë "rough draft". Duke parë se në mes të trupave tanë kishte ndryshime ne, për herë të parë, që kur u formuam nga balta, nisëm të kemi ndrojtje nga njeri-tjetri. Eva mori një gjethe dhe e vuri para vetes. Ajo po përpiqej të mbulonte atë pjesë të trupit që e mendonte të ndryshëm nga trupi im.
"Pse mbulohesh?- i thashë me kureshtje.
"Si, pse?"- ma ktheu ajo.-"Ndoshta Mjeshtri i Madh këtë pjesë të trupit tim e ka lënë pa mbaruar prandaj duhet ta mbuloj derisa të vijë sërish e ta përfundojë."
"Nuk besoj të vijë, ai tha një fjalë e na la."
"Po, ama porositi "Mos e ha frutin!", - por nuk e kam të qartë se për cilin nga ne të dy e tha"- foli Eva.
"Ti mendon se për mua?"- e pyeta.
"Unë nuk e kam të qartë"- u përgjigj ajo.
"Atëherë të pyesim, por kë? Në këtë Kopshtin e Edenit jemi vetëm ne të dy"- i thashë duke shikuar rreth e qark. Nisem të ecnim nëpër kopsht dorë për dore, por disi me droje prej diferencave që kishim, e, nuk na linte të qetë sepse na e humbiste ndjenjën e barazisë e të drejtpeshimit. Duke pasur mendimin e njëjtë se kjo pjesë e trupave tonë nuk ishte përfunduar plotësisht prej Mjeshtrit të Madh, vendosëm që ta fshihnim jo vetëm nga engjëjt dhe zogjtë e kafshët e pyllit, por edhe nga njeri-tjetri. Rrëmbyem nga një gjethe dhe nisëm ta ndjenim veten me të lehtësuar. Në lartësinë e një pemë pamë një gjarpër. Dyshonim nëse ai ishte gjarpër i vërtetë për faktin se sytë te tij ishin aq të zgjuar sa thua në to lexoheshin mendime. Gjithsesi i folëm. Ai zgjati kokën përmes gjetheve dhe u var deri pranë fytyrave tona.
"Çfarë kërkoni prej meje?"
"A nuk na thua, i nderuari gjarpër, pse Mjeshtri i Madh na tha se nuk duhet ta hamë frutin?"
"Sepse nuk duhet hani."
"Po cilin frut?"- e pyeta unë. " Po cilin frut?"-pyeti ajo.
"Frutin e pemës sime nuk duhet ta hani"- tha gjarpri, "me të tjerat bëni ç'të doni".
"Nuk besoj se Mjeshtri i madh e ka dhënë këtë porosi për të ruajtur frutin e pemës tënde"-i tha Eva.
"Unë ashtu mendoj"- tha gjarpri dhe mbylli bisedën duke rrëshqitur përmes degëve dhe u zhduk. Mbetëm në mes të Kopshtit të Edenit pa e gjetur përgjigjen e pyetjes që na mundonte. U ulëm të pushonim. Rreth e qark nesh një botë e gëzuar që të bënte të lumtur, mirëpo ne të dyve na mundonte diçka nga brenda vetes. Porosia që Mjeshtri i Madh kishte dhënë na kishte futur në ankth. Mendja jonë nisi të punonte e të fantazonte lloj-lloj gjërash të ndryshme nga ato që na rrethonin. Natyrshëm na lindi pyetja, pse të tjera gjëra mendojmë e të tjera shohim. Pra jo çdo gjë duhet të jetë e njëtrajtshme. Ndodheshim përpara tre enigmave të para të ekzistencës sonë pas krijimit nga balta. E para, cili ishte fruti që nuk duhet të hanim? E dyta se kujt nga ne i drejtohej, sepse pyetja ishte njëjës "Mos e ha futin!"? Dhe e treta pse Mjeshtri e kish lenë punën të papërfunduar në trupat tanë çfarë na krijonte kompleksin e pabarazisë. Eva vuante nga ndjenja e pa plotësimit, çfarë e bënte të ndjehej inferiore ndaj meje, ndërkohë që unë as që e kisha idenë përse duhej ky ndryshim, ndoshta vetëm për të krijuar sherre në mes nesh. Nuk mendoja se Mjeshtri i Madh e kishte bërë këtë diferencë për të krijuar grindje. Por para së gjithash duhej të saktësonim se cili prej nesh nuk duhej ta shkelte kushtin. Atëherë unë, duke qenë se kisha baltë diç më shumë se Eva vendosa të ha frutën e parë të pemës që do të shihja në rrugë. Ecëm dhe u gjendëm para një trungu të madh molle degët e së cilës vareshin deri në tokë. Ishte pema e gjarprit. Në të vërtetë ishte pema e Mjeshtrit të Madh, por gjarpri bënte roje në degët e saj.
"Merr ndonjë nga ato që kanë rënë në tokë!"- më tha Eva.
Unë bëra sikur nuk dëgjova dhe e mora në pemë. E fshiva me një gjethe dhe e kafshova duke përfshire gjysmën e saj në gojën time që për një çast më dhembi. Kisha kafshuar dhe një pjesë të buzës, por pastaj meqë molla ishte aq e shijshme mu harrua dhimbja. Eva më shihte me kureshtje dhe priste që diç të ndodhte me mua. Por nuk ndodhi asgjë. Veç sytë e gjarprit me një shkëlqim të ftohtë e dinakë sikur më parandillnin fatalitetin. "Ti do të mplakesh",- më tha gjarpri. "Do të rrudhesh e vyshkesh si një mollë që bie nga dega e pastaj do të vdesësh!".
"Gjithsesi kjo është më e mirë se sa të vdes para se të plakem", ia ktheva.
"Po unë?"- pyeti e llahtarisur Eva.
"Edhe ti kur të plakesh do të rrudhesh!".
"Po dale"- vazhdoi Eva.- Unë nuk e hëngra frutin. Dhe Mjeshtri i Madh e ka parathënë se do të vdesë ai që do të hajë frutin.".
"Natyrisht, po të mos e hash frutin, ti nuk do të vdesësh. Por mendja jote zor se do ta kuptojë metaforën e Mjeshtrit të Madh. Por edhe nëse do të arrish ta kuptosh, ti nuk do ti qëndrosh tundimit."
"Po sikur të jem e kujdesshme e t’ia dal mbanë?".
"O ç'na the,- tha gjarpri.- "Ti mund ta hash frutin pa e kuptuar."
"Dhe nuk do ta marr vesh kurrë vetëm në ditën e vdekjes?"
"O, jo! Për ta marrë vesh do ta marrësh shumë kohë para vdekjes se fruti yt është dhimbje".
"Kur saktësisht?".
"Saktësisht nuk mund të them -tha gjarpri-se këto janë punët e Mjeshtrit të Madh, por ti do ta marrësh vesh pas tre cikleve të riprodhimit të frutave të pemës sime, të cilën Adami pati guximin e marrë ta hajë. Dhe ti sa më shumë ta shtysh ngrënien e frutës, aq më shumë do të vuash.".
"Dije ti gjarpër.- tha Eva. - unë nuk do ta shkel fjalën e Mjeshtrit të Madh dhe nuk do të vdes kurrë."
"Ndoshta."- tha gjarpri, ndërsa zgërdhihej-, “ Hi-hi-hiiiiii. Thotë se nuk do ta hajë frutin...Hi-hii-hiiiiii. Po Mjeshtri i madh për atë punë të ka krijuar. Hi-hii-hiiiiiii,"- dhe u zhduk pas gjetheve të mollës.
Eva i u betua vetes që nuk do ta hante frutin, e që atë ditë nuk vinte gjë në gojë. Duke qenë krijesë e pavdekshme ajo nuk kishte nevojë për ushqime të shumta. Hante vetëm gjethe të vogla e kërcej që ishin shumë larg profecisë frutore.
Gjarpri e shihte dhe nuk e prante gazin e tij të ligësisë: "Thotë se nuk do ta hajë frutin...hi-hii-hiiii.".
Një ditë, kur mjegullat sa kishin nisur të treteshin luginave dhe rrezet e ngrohta të diellit loznin me pikat e vesës, në kopshtin e Edenit u shfaq një vajzë me flokë ngjyrë dielli e trupin e mbuluar me lule mollësh e bajamesh. U afrua pranë vendit ku rrinim dhe na vështronte e çuditur.
"Çfarë doni ju këtu? "na tha.- Nga keni ardhur?",
"Na ka krijuar Mjeshtri i Madh"- i thamë.- Jetojmë këtu në mes aromës së luleve".
"Nëse ju ka krijuar Mjeshtri i Madh, ju nuk keni pse të fshihni pjesët e trupit tuaj sepse ai ç'do gjë e ka bërë të përkryer. Hiqeni atë gjethe!"
Ne na vinte turp e nuk dëshironim të zbuloheshin plotësisht.
"Hiqeni!",- na urdhëroi përsëri e ne pamë ç' pamë e lëshuam gjethen përdhe."
Si soditi me kureshtje format e trupave tanë, nisi të na prekë me gishtërinjtë e saj të fortë nga këmbët deri tek koka e anasjelltas. Mori një gjethe e nisi ta përdorë si njësi matëse. Një gjethe, dy gjethe, tre gjethe...pesëdhjetë e pesë gjethe.
"Dëgjoni këtu,"- tha ajo si mbaroi matjet. "Ti,- tha, duke mu drejtuar mua- i ke marrë kësaj një pjesë të baltës."
"Nuk është e mundur "- ia ktheva.- Ne që kur jemi krijuar kemi pas mirëkuptim të plotë dhe nuk ka pasur kurrfarë shkaku t’i merrnim njeri-tjetrës baltën e krijimit.".
"Llogaritë kështu thonë. Tek ti është harxhuar më shumë baltë ndërsa tek kjo me pak.". "Ndoshta është ndonjë gabim teknik i Mjeshtrit të Madh".
"Kurrsesi."- tha bukuroshja me sy të ftohtë.
"Atëherë ç’ duhet të bëjmë? ".
"T'ia kthesh"- tha ajo.
"Po si?- thashë me ndjenjën e një fajtori.
"Do ta marrë ajo vetë. Do t’ia them unë se si, prandaj ti mos u merakos fare."
"E kur do të bëhet kjo?".
"Kur të bjerë muzgu. Sapo të bien të flenë zogjtë."
"Dhe pse natën?".
"Se nuk duhet t'ju shohë gjarpri."-tha bukuroshja me sytë e akullt. E mori Even për dore dhe si u ndaluan diku larg, nën hijen e një palme, nisi t’i shpjegonte gjëra për të cilat unë nuk arrija t’i kuptoja nga ato gjysma fjalësh që vinin deri tek unë. Në fund na mori për dore e na tha:
"Kur t’i kthesh kësaj krijese atë pjesë balte që Mjeshtri i Madh e ka harruar apo ti ia ka marrë tinëzisht, atëherë do ta shihni se sa i pakuptimtë është turpi nga njeri-tjetri dhe mbulimi me gjethe."
Si tha këto fjalë u zhduk në mes të pyllit sikur të tretej bashkë me mjegullën e mëngjesit. Kur ra muzgu, Eva mu afrua e më tha:
"Eja të më japësh baltën time".
Ula kokën e shkova gjithë frikë pas saj. Aty në errësirën e pyllit dhe të gjetheve të fierit që lëshonin një aromë marramendëse, Eva u përpoq të merrte atë pjesë balte të tepërt që Mjeshtri i Madh e kishte lenë tek unë. Dha e mori, madje u përpoqa ta ndihmoja dhe unë, por kishte diçka që nuk shkonte. Kur nisi të zbardhte dita dhe yjet nisën të shuheshin e ndërpremë punën nga frika se na shihte gjarpri.
"Shiko- më tha Eva.- kjo pjesë balte është argasur shumë, por ndoshta me kalimin e kohës do te zbutet që të kemi mundësi ta heqim që andej pa pasur ti dhimbje sepse nuk dëshiroj të mundohesh."
"S'ka gjë"- ia ktheva, - nëse nuk e heqim sot do ta heqim nesër...".
Erdhi e nesërmja dhe ne u mblodhëm sërish në strehën e blertë që krijuam në zgavrën e një peme shumë të madhe, të gërryer prej shirave e djegur prej rrufeve. I njëjti ritual, e njëjta kënaqësi, i njëjti zhgënjim.
"Shiko- më tha një ditë me seriozitet Eva- ne do t’i vazhdojmë përpjekjet tona derisa sa të më kthesh baltën time që kështu të vendoset në vend drejtësia, sepse nuk shoh ndonjë shkak që ti të jesh padroni im vetëm se ke dy toptha balte më shumë se unë".
Duke e parë drejt e në sy i thashë: "E ëmbëltha Eve. Unë nuk shoh asnjë arsye që të jem superior ndaj teje. Dhe ato dy toptha balte që kam më tepër, unë do t’i jap, gjithnjë derisa drejtësia do të vendoset."
Pas netëve të gjata në zgavrën e lisit, një ditë të dy u mrekulluam se po shihnim që drejtësia po vendosej. Trupi i Eves nisi të mbushej dhe çdo ditë shfaqej më i bëshëm. Ajo gëzohej sepse e mundonte shpirtërisht pabarazia, por dhe unë gëzohesha sepse kisha në shpirt një ndjesi drejtësie për te.
Në një ditë të nxehtë, ndërsa po kthehesha nga shëtitja me ca luleshtrydhe në dorë për t’ia dhënë Eves që ishte e sëmurë, dëgjova një zë.
"Mjeshtri i Madh e krijoi prej baltës, tani balta po krijon vetveten.".
Në degën e mollës dallohej bishti i një gjarpri të madh dhe në vend të kokës kishte fytyrën e një vajze e cila qeshte me djallëzi. Ishte pikërisht ajo fytyrë femre që kohë të shkuara na kishte mësuar se çfarë duhej të bënim që të vendosej drejtësia hyjnore.
"Pse thua fjalë pa kuptim"- i thashë.
"Shko të shohësh e të bindesh vetë"- më tha.
Shkova me vrap në strehën tonë të blertë dhe sa nuk më ra të fikët kur pashë se Eva mbante në dorë një krijesë të vogël të ngjashme me ne.
"Si është mundur”- i thashë. - Krijimi është dhunti e Mjeshtrit të Madh.
Eva buzëqeshi dhe unë e kuptova se ajo ishte e lumtur dhe nuk e brente me meraku se ishim apo s’ishim të vdekshëm.
Dola jashtë e me fytyrë nga qielli ku nisen të shkëlqenin yjtë, ju drejtova Hyjnisë, mbretit të yjeve e të gjithësisë:
"O Mjeshtër i Madh! Të falemi se na krijove nga balta, po pse na the fjalë me dy kuptime, pse na the që jemi të dënuar përjetësisht e fatalisht si të vdekshëm, si shpërblim i mëkatit të mollës, përderisa balta e baltës sonë e trupi i trupit tonë e krijon njeriun, përderisa sekreti i jetës është dhe qëndron tek krijimi, ne nuk e kemi më frikë vdekjen. A nuk jemi edhe në brenda trupit e shpirtit të kësaj foshnje, që gjithsesi na bën të pavdekshëm?"
Asgjë s'pipëtinte në hapësirat qiellore veç zërit të fëmijës, Abelit, që sapo kish parë dritat ngazëlluese të kësaj bote. Kashta e Kumtrit dukej si një karvan i gëzuar.
Kur dalëngadalë nata i pushtoi hapësirat dhe e përfshiu në gjirin e saj edhe guvën e blertë, ku lumturoheshin tre njerëzit e parë të botës, mbi kopshtin e Edenit nisën të pikonin yjet duke derdhur dritën e tyre hyjnore mbi njeriun.
Boston, 27 shkurt 2001
